به بهانه ساخت اتوبان دوطبقه در تهران

اپليارد  در مقاله “خيابان ها می توانند باعث مرگ شهرها شوند” [1]   بدین نکته اشاره می کند که  عامل مرگ شهرها  هماناتومبيلي است كه به خاطر آن ساخته شده اند، اما  اين وسيله نقليه كه زائيده اميال ماست تنها مسیر عبور خود را تحت الشعاعقرار نمی دهد بلكه اثرات آن بر محله ها و محيط پيرامون محیط خود بسیار قابل توجه است.  سروصدا،  دود و لرزش آن برا ي خانه هاي اطراف مزاحمت ايجاد مي كند و موجب كناره گيري ساكنان و بستن پنجره ها و كشيدن حفاظها و پرده ها و جلوگيرياز بازي كودكان مي شو د..  بسياري از مردم با صداي مداوم ترافيك بيدار مي شوند و بخواب مي روند.  او به مهندسین سیویل که در دهه 1980 از کشورهای جهان سوم از دانشگاه های آمریکا فارغ تحصیل می شدند توصیه می کرد  نبایستی همان اشتباهات شهرهای آمریکا در مورد احداث بزرگراه ها را بعنوان الگو ی توسعه در شهرهای خود تکرار نمایند. 

متاسفانه بسیاری از شهرها ی کشورهای در حال توسعه  بجای توسعه و گسترش سیستم حمل و نقل عمومی ،  با دست و دلبازی فراوان  و الهام از الگویی شهرهای غربی دست به احداث بزرگراهایی بسیار فراخ تر حتی در جاهاییکه اتومبیل زیادی تردد نداشت زدند و بسیاری از بافت های طبیعی و ارزشمندتاریخی و قدیمی خود را هم تخریب کردند محله های زیاد ی جراحی و گسست زیادی بین محله ها و ساکنین آن بوجود آوردند عادت به استفاده از اتومبیل شخصی را در میان مردم گسترش دادند و شهرها را اکثرا تبدیل به شهرهای اتومبیل محور نمودند که پیامدهایی از جمله شلوغی و ازدحام و آلودگی را در مراکز شهری به حای گذاشتند.  می توان تصور کرد که متاسفانه این مسیر بدون انتها است.  اما هدف این نوشتار اشاره به اقدامی حیرت بر انگیز است که در سال 2000 در سئول پایتخت کره جنوبی اتفاق افتاد و آگاهی از آن می تواند بعنوان یک تجربه برای ما نیز مفید باشد. 

 شهر سئول در حول وحوش یک رودخانه قدیمی که قدمتی 600 ساله دارد و شمال و جنوب شهر را به دو نیمه می کند شکل گرفته است.  14 رود کوچک به این رودخانه سرازیر می شدند. این رودخانه قدیمی بعنوان یک ابزار روزمره شهری ،  رخشورخانه ای که خانم ها از آب  آن استفاده می بردند و همچنین بسیاری از آب های  فاضلاب شهری بدان راه می یافتند  محل تفریحی برای مردم در مرکز شهر سئول محسوب می شد

در سال 1970، رودخانه چونگی چون [2] در سئول کره جنوبی تبدیل به یک بزرگراه دو طبقه درون شهری شد. ساخت این بزرگراه 4 بانده شرقی –غربی بطول 5864 متری که مطالعه و اجرای آن از سال 1955 تا سال 1977 در اطراف نواحی مسکونی و صنعتی شهر سئول بطول انجامید. بعنوان یک سمبل پیشرفت، مدرنیزم و صنعتی شدن کره تلقی گشت . اما در سال 2000، منطقه چونگی بعنوان شلوغ ترین و آلوده ترین منطقه سئول شناخته شد.   نوسازی و بهسازی این ناحیه از طرف مردم بشدت دنبال می شد اما تا زمانیکه بزرگراه مذکور فعال بود تغییری در منطقه اتفاق نیفتاد. در سال 2001 که آقای لی مینگ بک[3] بعنوان شهردار سئول از طرف مردم انتخاب شد. یکی از وعده های او به ساکنین شهر سئول، جمع آوری این بزرگراه و برگرداندن آن به حالت اول یعنی برقراری جریان رودخانه چونگی چون به حالت سابق آن بود .   باور کردن آن بسیار مشکل بود چرا که این بزرگراه با هزینه ای در حدود 900 میلیون دلار طی چند دهه احداث شده بود .  روزانه صدها اتومبیل از آن تردد می کردند . محور اصلی ارتباط شمال و جنوب شهر 6/6 میلیونی سئول بود .

 آقای لی با قاطعیت این پروژه را بعد از انتخاب شدن بعنوان شهردار سئول دنبال نمود. طرح او بعد از انتخاب بعنوان شهردار تثبیت شد .  او با فراهم آوردن دسترسی حمل و نقل عمومی  و ممنوع کردن تردد اتومبیل به این ناحیه اقدام نمود . این پروژه در سال 2005 نهایی شد .  با انجام این پروژه نام آقای شهردار به آقای بلدوزر تغییر یافت و او را برای صندلی ریاست جمهری کره جنوبی مهیا نمود .

جمع آوری بزرگراه چند کیلومتری درسئول پایتخت کره جنوبی در سال 2000یکی  ازتجارب معدود و موفق  در تغییر نگرش شهری از آسیا از اتومبیل به پیاده  می باشد . گرچه این تجربه تا کنون در کشورهای در حال توسعه بخصوص کشورهای غنی و تولید کننده نفتی در آسیا و خاورمیانه اتفاق نیفتاده است اما می شود امیدوار بود که پیامدهای مثبت این تغییر در سالهای اتی در کشورهایی که دچارآلودگی هوای ناشی از سوخت های فسیلی حاصل از افزایش حمل و نقل در شهرهایشان هستند و  تغییرات آب و هوایی یا سلامتی شهروندان خود را در خطر می بینند از این تجربه بهره برند.

حدود 79.1 در صد مردم ساکن شهر سئول این پروژه و اقدام شهردار سئول را پشتیبانی کردند . همزمان با انجام  این پروژه، اولین خط اتوبوس سریع بطول 14.5 کیلومتر کامل و راه اندازی شد . (4)  شهردار سئول اعلام کرد 18 کریدور اتوبوس سریع  حمل و نقل عمومی  را در آینده نزدیک راه اندازی می کند .  با تخریب این بزرگراه، اتوبوسها جانشین 120000 اتومبیلی شدند که روزانه از این بزرگراه تردد می کردند . تاکید این پروژه بر بهبود مسایل زیست محیطی  از نظر زندگی و کار بود .  لذا سوخت این اتوبوسها گاز مایع  بجای گازوییل که قبلا استفاده می شد در نظر گرفته شد.  آلودگی هوا از 24 درصد به 12 درصد تقلیل پیدا کرد. سرانجام آقای لی در سال 2007 بعنوان ریس جمهور کره جنوبی در انتخابات پیروز شد. این بزرگراه تبدیل به پارک مرکزی سئول گردید و بعنوان محلی مناسب برای تفریح و پیاده روی بار دیگر به مردم شهر باز گردانده شد