حق شهروندان در چاله زیرگذر
شرق: چهارشنبه هفته گذشته، پژوهشکده فرهنگ و هنر و معماری شاهد برگزاری اولین جلسه از مجموع نشست‌های انتقادی درباره شهر و «حق به شهر» بود که به ابتکار «بنیاد باهمستان» برگزار شد. موضوعی که در این جلسه بررسی شد طرح زیرگذر چهارراه ولیعصر بود. طرحی که به‌شدت از سوی متخصصان شهری و فعالان مدنی، همچنین استفاده‌کنندگان مورد انتقاد است
انگیزه اصلی کار بنیاد باهمستان، شناساندن کسانی است که در فرآیند توسعه شهری به حاشیه رانده شده‌اند. به‌زعم این گروه، عابران پیاده در پروژه زیرگذر چهارراه ولیعصر از همین دسته هستند. در همین راستا سید مهدی معینی، کارشناس شهرسازی و مولف کتاب شهرهای «پیاده‌مدار»، مفصلا درباره اهمیت حق عابران پیاده درسطح شهر سخنرانی کرد. او ابتدا تذکر داد «پیاده‌پذیری شهر» با «پیاده راه‌سازی» کاملا متفاوت است و منظور از شهری پیاده‌پذیر، حذف اتومبیل از سطح شهر یا در مناطقی از شهر نیست. او افزود «پیاده‌پذیری شهر» از آن‌رو اهمیت دارد که همه ساکنان شهر در زمان‌های متناوبی «پیاده» هستند بنابراین پیاده بودن از شمولیت بیشتری برخوردار است. او سپس به تناقضاتی اشاره کرد که در برنامه‌ریزی و مدیریت شهری با چنین اولویتی در تضاد است و استفاده بیشتر از خودرو شخصی را تشویق می‌کند. تناقضاتی از قبیل نامتوازن بودن کاربری شهری و توزیع جغرافیایی نامناسب آنها، تعریض خیابان‌ها و ساخت بزرگراه‌های متعدد، متعاقب آن ایجاد پل‌های هوایی عابر پیاده و راه‌حل‌های ترافیکی هزینه‌بر برای کاهش سرعت اتومبیل‌ها؛ سرعتی که از پیش تشویق شده است. ساختن مراکز خرید متعدد که از آن با عنوان نهضت مال سازی نام برد بدون در نظر گرفتن معیارهای مکان‌یابی صحیح نیز یکی از همین تناقض‌هاست. علاوه بر این‌چنین ابتکارات غلطی در شهرهای دیگر ایران هم به تقلید از تهران عینا تکرار می‌شود. وی در ادامه با اشاره به پروژه چهارراه ولیعصر، گفت: چنین راه‌حل‌هایی در شهرسازی جهان سال‌هاست که منسوخ شده و برای جلوگیری از بحرانی کردن حیات اجتماعی در شهر، دیگر کاربردی ندارد. روابط اجتماعی در حرکت پیاده است که شکل می‌گیرد و این وظیفه مدیریت شهرداری است که سهم عابران پیاده را افزایش دهد. نماینده شهرداری که مشاور اجرایی زیرگذر ولیعصر نیز هست، به نخستین سوال درباره اینکه اساسا این طرح به چه مساله‌ای پاسخ می‌دهد، چنین می‌گوید: «این چهارراه مشکلات ترافیکی زیادی داشت؛ طبق برآورد در ساعات اوج ترافیک ۱۴هزارو۵۰۰نفر، پنج‌هزارو۹۰۰خودرو و ۲۶۰ اتوبوس از آن گذر می‌کرد. برای حل این مشکل چند راه‌حل پیشنهاد شد از جمله روگذر عابر و زیرگذر اتومبیل. در نهایت راه بهینه ایجاد زیرگذر عابر تشخیص داده شد.» در ادامه، این پرسش مطرح شد که آیا این گره ترافیکی که تشریح کردید پس از ایجاد ایستگاه‌های بی‌آر تی و مترو در چهارگوشه چهارراه به وجود آمد یا پیش از آن هم وجود داشته که این پرسش بی‌پاسخ ماند. در ادامه علی رنجی‌پور، سردبیر نشریه «نمایه شهر» در انتقاد به سخنان نماینده شهرداری گفت «شهر تهران به‌شدت از فقر فضای عمومی رنج می‌برد. چهارراه ولیعصر یکی از نقاط ثقلی بود که بیشترین تردد پیاده را می‌پذیرفت. حالا برای تسهیل عبور ۵۹۰۰ خودرو این فضای استثنایی نابود شده است “.ت
